Siasset Namèh – Thuật trị quốc của người Islam

“Siasset Namèh – Thuật trị quốc của người Islam” là một trước tác chính trị – hành chính kinh điển của Nizām al-Mulk, vị tể tướng huyền thoại của đế chế Seljuk vào thế kỷ 11, người được xem là kiến trúc sư thực sự của quyền lực Islam thời Trung Cổ. Tác phẩm được ông viết như một bản di chúc chính trị và cẩm nang trị quốc dâng lên nhà vua Malik Shah I, trình bày một hệ thống cai trị lý tưởng dựa trên trật tự, đạo đức, pháp lý và giáo dục, gắn liền với nền tảng đức tin của phái Sunni.

Thông qua 50 chương với giọng văn đậm màu sắc tôn giáo nhưng cực kỳ thực tiễn và hệ thống, Siasset Namèh không chỉ phác thảo mô hình quân vương lý tưởng, mà còn trình bày chi tiết các nguyên tắc tổ chức nhà nước, kiểm soát quan lại, chính sách thuế, đạo đức hành chính và cơ chế giám sát quyền lực – đặt nền móng cho nhiều mô hình quản trị hiện đại. Tác phẩm cũng là tài liệu độc đáo về hệ tư tưởng và cấu trúc chính trị của thế giới Islam thời Trung Cổ, đồng thời cho thấy những nỗ lực cải cách và duy trì trật tự trong một đế chế đa tộc, đa giáo, và đầy biến động.

Được dịch từ bản tiếng Pháp năm 1891 của học giả Charles Schefer, bản tiếng Việt lần này không chỉ phục dựng nguyên tắc quản trị cổ đại Islam, mà còn đặt chúng vào đối thoại với các mô hình cai trị Á Đông như “Quản Tử” hay “Lã thị Xuân Thu”, và phương Tây như “Quân vương” của Machiavelli hay “Leviathan” của Hobbes. Đây là một văn bản quý hiếm, vừa có giá trị học thuật, vừa có tiềm năng ứng dụng trong nghiên cứu chính trị – hành chính – quản trị hiện đại.