Kiến trúc Pháp - Đông Dương Dấu tích "Sài Gòn - Hòn ngọc Viễn Đông" (Sách ảnh in màu)

KIẾN TRÚC PHÁP - ĐÔNG DƯƠNG DẤU TÍCH "SÀI GÒN - HÒN NGỌC VIỄN ĐÔNG" 
Tác giả: Biên soạn Trần Hữu Phúc Tiến

Sài Gòn xưa - Thành phố Hồ Chí Minh nay cho đến hiện giờ vẫn là đô thị lớn bậc nhất cả nước. Trong quá trình kiến tạo Thành phố, khoảng thời gian 1862-1945 là giai đoạn hình thành và hoàn chỉnh của một đô thị tân tiến và hiện đại, khác hẳn mô hình thành thị phong kiến Á Đông trước đó. Công sức xây đắp của người Pháp và đông đảo người Việt cùng toàn bộ cư dân thuộc nhiều vùng miền tứ xứ, đã làm nên một đô hội mỹ lệ và nhộn nhịp, kết hợp nhiều yếu tố Đông - Tây, trên cơ sở thừa kế đô thị Gia Định xưa cổ.

Những công trình như nhà thờ Đức Bà, Nhà hát Thành phố, chợ Bến Thành, chợ Bình Tây, UBND TP.HCM, Dinh Thống Nhất, Bảo tàng Mỹ thuật TP.HCM, khách sạn Majestic, khách sạn Continental hay các biệt thự cổ được xây dựng từ thời Pháp đến nay vẫn là những tài sản vô giá của Sài Gòn và cả đất nước hình chữ S. Những nhà buôn, thương nhân từ khắp nơi đổ về đây làm ăn buôn bán, khiến nơi đây trở thành một điểm giao thương tấp nập. Thời điểm đó, kinh tế, kiến trúc, văn hóa - xã hội Sài Gòn vượt xa các nước cùng khu vực và được mệnh danh là “Hòn ngọc Viễn Đông”. Mỹ danh đó cũng theo chân các thương nhân lan truyền khắp thế giới. Ngày nay các công trình này cũng trở thành biểu tượng của TP.HCM.

Theo thống kê của Viện Nghiên cứu phát triển TP.HCM, đến nay TP.HCM còn khoảng 1.227 ngôi biệt thự cổ (được xây dựng trước năm 1975) và hơn 400 công trình ngoài biệt thự cần nghiên cứu, bảo tồn.