Tương Lai Sẽ Là Thoái Tăng Trưởng

Khủng hoảng khí hậu, khoảng cách ngày càng tăng giữa những người giàu nhất và những người nghèo nhất, giữa Bắc Bán cầu và Nam Bán cầu, cùng đại dịch COVID-19 đã chứng minh mô hình kinh tế chủ đạo dựa trên tăng trưởng không còn phù hợp với sự phát triển của đời sống. Việc phê phán một hệ thống kinh tế dựa trên tăng trưởng không phải là mới. Từ 50 năm trước đã có những nghiên cứu khoa học cảnh báo rằng việc tiêu thụ tài nguyên của một nền kinh tế ngày một phát triển là không bền vững. Kể từ đó, nhiều giải pháp thay thế cho nền kinh tế dựa trên tăng trưởng đã được đưa ra, trong đó có thoái tăng trưởng (degrowth) – một thuật ngữ đã luôn gây tranh cãi ngay từ khi xuất hiện.

Đại dịch hóa ra lại là một thời điểm quan trọng cho cuộc tranh luận về thoái tăng trưởng. Một mặt, những người ủng hộ tăng trưởng kinh tế đã lấy việc phong tỏa làm bằng chứng cho thấy một xã hội thoái tăng trưởng sẽ như thế nào, mặc dù mô hình kinh tế phụ thuộc vào tăng trưởng phải chịu ít nhất một phần trách nhiệm trong việc thúc đẩy đại dịch. Mặt khác, những người ủng hộ thoái tăng trưởng đã nhân cơ hội này để làm rõ đề xuất của họ và nhấn mạnh nhu cầu cấp thiết phải chuyển sang một nền kinh tế hậu tăng trưởng. Thoái tăng trưởng đang bước vào cuộc tranh luận chính thống hơn bao giờ hết.

Khi những khiếm khuyết trong mô hình tăng trưởng tự do ngày một trở nên rõ rệt thì thoái tăng trưởng được coi là một giải pháp thay thế hữu hình. Khác xa với một khái niệm cấp tiến chỉ giới hạn trong lĩnh vực tranh luận trừu tượng, thoái tăng trưởng có thể nắm giữ chìa khóa cho một thế giới công bằng và bền vững hơn. Các quan điểm thoái tăng trưởng đưa ra một giải pháp bước ra khỏi guồng quay của hệ thống phân chia thứ bậc của chủ nghĩa bành trướng thiếu thân thiện.

Là một cuốn sách đầy tham vọng, Tương lai sẽ là thoái tăng trưởng: Hướng dẫn tới một thế giới vượt ra khỏi chủ nghĩa tư bản cung cấp một cái nhìn viễn kiến cho chủ nghĩa hậu tư bản nằm ngoài tăng trưởng, đặt ra lộ trình hướng tới một tương lai không có tăng trưởng thông qua các chính sách dân chủ hóa nền kinh tế, một “nowtopia” cho chúng ta không gian tự do để thử nghiệm và các phong trào chống bá quyền giúp phá vỡ logic của tăng trưởng. Cuốn sách là một sổ tay cần thiết cho tất cả những ai quan tâm đến việc vạch ra một con đường vượt qua các cuộc khủng hoảng hiện tại.

Về tác giả

– Matthias Schmelzer là một nhà sử học kinh tế, nhà lý thuyết xã hội và nhà hoạt động khí hậu sống tại Leipzig, Đức. Anh kết hợp các hoạt động tích cực trong các phong trào xã hội xung quanh công bằng khí hậu và thoái tăng trưởng với nghiên cứu học thuật. Anh là tác giả của cuốn sách The Hegemony of Growth và là một trong các biên tập của cuốn Degrowth in Movement(s).

– Aaron Vansintjan đã có bằng Tiến sĩ tại Khoa Nghiên cứu Văn hóa, Truyền thông và Điện ảnh tại Birkbeck, Đại học London. Anh học Chỉnh trang đô thị (gentrification) tại Montréal và Hà Nội. Nghiên cứu tiến sĩ của anh dựa trên các lĩnh vực địa lý đô thị, đô thị học so sánh, sinh thái chính trị, kinh tế sinh thái và nghiên cứu thực phẩm. Anh là đồng sáng lập của Uneven Earth, một trang web về chính trị sinh thái. Hiện anh đang làm nghiên cứu sinh sau tiến sĩ tại Đại học Vermont.

– Andrea Vetter là một nhà nghiên cứu, nhà hoạt động và nhà báo về sự biến đổi, sử dụng công cụ là thoái tăng trưởng, lợi ích chung và chủ nghĩa nữ quyền sinh thái phê phán.

Về dịch giả Nguyễn Phương Anh

Nguyễn Phương Anh hoạt động trong ngành giáo dục môi trường. Chị có bằng tiến sĩ sinh học tại Canada, và đã tham gia nhóm dịch một số sách kinh tế chính trị cùng Book Hunter bao gồm: Nước Mỹ chuyện chưa kể, Thuận theo hoàn cảnh, Kinh tế học thiêng liêng và Leviathan.