Địa Đàng Tìm Thấy

Địa Đàng Tìm Thấy - William Shakespeare
Tác giả: William Shakespeare – Dịch và chú giải: Bùi Xuân Linh 

Địa đàng tìm thấy là tên bản dịch tiếng Việt của vở “As You Like It” (nghĩa đen là “Như bạn thích”). Câu chuyện xảy ra trong một khu rừng mà Shakespeare biến thành một nơi để thực hiện các thí nghiệm về tư duy, tranh luận và cải trang. Trong rừng, thời gian chậm lại. Như một nhân vật đã nói câu nói nổi tiếng: “Không có đồng hồ trong rừng” (3.2.305-6). Kết quả là, những người sống ở đó hoặc đến thăm có thể thoải mái trò chuyện, ca hát, đùa giỡn và đóng thử những vai trò xã hội mới. Trong tinh thần một vở kịch nghiêm túc, Địa đàng tìm thấy mời các nhân vật và khán giả tạm ngưng các qui luật của đời sống hàng ngày và tưởng tượng ra những thực tế khác nhau. Thế giới sẽ ra sao nếu chẳng hạn như phụ nữ có quyền tự do như nam giới? Hoặc nếu địa vị xã hội không quan trọng trong việc xác định giá trị của một người?

Như nhân vật Chú hề trong vở kịch đã nói: “Có nhiều đức tính trong ‘nếu’” (5.4.106-7). Điều gì sẽ xảy ra nếu chúng ta có thể có được thế giới “như [chúng ta] thích”? Tựa đề của Shakespeare mời gọi chúng ta suy ngẫm về chính câu hỏi đó.

Chúng ta thích gì? Chúng ta mong muốn điều gì? Và nói rộng ra, làm thế nào thế giới có thể được sắp xếp để đáp ứng những khát khao và mong muốn đó? Rừng Arden chính là câu trả lời cho những vấn nạn trên đây, như một chốn địa đàng nguyên thuỷ mà nhân loại “văn minh” đã tìm lại được.

. . . Nhìn chung, mặc dù các nhà phê bình vẫn còn chia rẽ về việc nên đọc Địa đàng tìm thấy như một sự châm biếm hay ca ngợi lý tưởng về một cuộc sống điền dã, bạn đọc có thể tận hưởng không khí lễ hội của vở kịch và những cuộc tình khác nhau của nó, cùng những điều thú vị xuất phát từ phản ứng của mọi người chung quanh đối với việc thay đổi giới tính của nhân vật chính Rosalind. Có lẽ đây là lý do khiến cho Địa đàng tìm thấy trở thành một trong những hài kịch nổi tiếng nhất và được yêu thích nhất của Shakespeare.