Lý Thuyết Về Dịch Thuật: Một Dẫn Nhập Ngắn

LÝ THUYẾT VỀ DỊCH THUẬT - MỘT DẪN NHẬP 

Tác giả: Bùi Thị Ngọc Lan M.A, Nguyễn Văn Hà B.A, Nguyễn Vương Tuấn B.A

Quyển sách này cung cấp một nền tảng lý thuyết về ngôn ngữ học dễ tiếp cận và thực tế cho dịch thuật Anh – Việt và Việt – Anh. Từ đó, độc giả có thể tự tạo ra cho mình một khuôn khổ tư duy để hiểu rõ hơn về cả ngôn ngữ nguồn lẫn ngôn ngữ đích, đồng thời khuyến khích những người dịch có tham vọng suy nghĩ cẩn thận hơn về tầm quan trọng của nền tảng ngữ học đối với dịch thuật, dù trong bối cảnh lớp học hay nghiên cứu độc lập.

Nội dung chính của quyển sách được chia làm 4 chương:

• Để thực hành dịch thuật trước tiên phải nắm rõ các khái niệm cơ bản nhất của dịch thuật cũng như xem xét những đơn vị dịch thuật cơ bản để có thể lựa chọn phương án dịch hiệu quả nhất, Chương 1 giúp người học hiểu rõ định nghĩa về dịch thuật và các thảo luận khác nhau liên quan đến các thành tố cơ bản trong dịch thuật.

• Chương II thiết lập một khuôn khổ để phân tích ngôn ngữ nguồn và ngôn ngữ đích trước khi dịch bằng cách khám phá và đối chiếu đặc điểm của cả Tiếng Anh lẫn Tiếng Việt, đồng thời xem xét nhiều hàm ý khác nhau từ những khác biệt ngôn ngữ trong quá trình dịch thuật. Việc đối chiếu những cặp tiêu chí sóng đôi và có thể khác biệt nhau giúp người dịch bước đầu định hình và lựa chọn chiến lược dịch thuật cơ bản nhất khi chưa có nhiều kinh nghiệm xử lý văn bản.

• Chương III xác định sự khác biệt và tương đồng ở các cấp độ cơ bản nhất bao gồm hệ thống phát âm, ngữ vựng, cú pháp cấu trúc diễn ngôn. Vì hầu hết các vấn để gặp phải trong quá trình dịch thuật là do sự khác biệt giữa các ngôn ngữ liên quan (trong quyển sách này là Tiếng Việt và Tiếng Anh) nên một so sánh cần thiết sẽ hữu ích trong việc tìm ra các giải pháp chính xác và hiệu quả hơn. So sánh nghĩa là xem xét cả điểm giống và khác nhau, vì không thể dịch được nếu hai ngôn ngữ không có điểm chung và cũng không thể hoàn thiện bản dịch nếu không xử lý tốt những điểm khác biệt.

• Một số cấu trúc cú pháp, ngữ nghĩa và ngữ dụng trong Tiếng Anh hiếm gặp hoặc gây trở ngại lớn cho quá trình dịch thuật và có thể khó đạt được sự tương đương tối thiểu. Chương IV giới thiệu một số thủ thuật có tính kỹ thuật dựa trên nền tảng ngữ học để xử lý một số vấn đề thường gặp, phần nào giúp người dịch vượt qua được những khó khăn ban đầu và sau đó sẽ tự tìm cách thức phù hợp cho từng văn cảnh nhất định.

Nhóm Tác giả