Tô Đông Pha - Những Phương Trời Viễn Mộng

TÔ ĐÔNG PHA - NHỮNG PHƯƠNG TRỜI VIỄN MỘNG Tác giả: Tuệ Sỹ 

... Người tu sĩ tuổi 20 mà cuộc đời tưởng chừng êm ả bình an dưới mái hiên chùa, trong điện Phật u trầm mênh mang mỗi sáng khuya vẫn nghe ra đâu đó những tiếng sấm rền cuối trời phương ngoại. Bên những ngôi Bắc đẩu trên vòm trời Thi ca Trung nguyên buổi thịnh triều như Lý Bạch, Đỗ Phủ, Tô Đông Pha, Bạch Cư Dị..., ông đã tìm đến Tô Đông Pha với những đồng cảm sâu lắng của một thanh niên và một ông già 60 còn lận đận nơi đất trích, kẻ phương Nam người đất Bắc, và cách nhau trong thoáng chốc 1000 năm văn học sử. Sau này có nhà phê bình văn học nhận xét: “Tuệ Sỹ viết về Tô Đông Pha mà như cũng viết cho chính mình!” Mới hay câu chuyện Tô Đông Pha, là của Tô Đông Pha, nhưng những đọa đày lao viễn mộng là của chung cho mọi người dưới Trời thơ, giữa ba đào lịch sử. Sực nhớ, Phạm Công Thiện đã viết một câu ngắn gọn nhưng có lẽ không phải bằng mực mà bằng máu và nước mắt: Triết lý là sự nghiệp tàn nhẫn của cả một đời người. Thi ca lại càng tàn nhẫn hơn nữa.

Tác phẩm Tô Đông Pha những phương trời viễn mộng đã ra đời như thế, Ca Dao xuất bản 1973.

Kỷ niệm 50 năm ra mắt tác phẩm, Hương Tích tái bản với bổ sung hình ảnh và hiệu chỉnh toàn bộ phần Hán ngữ.