Hoàng Thị Thế - Con gái Đề Thám và quân bài chính trị của thực dân Pháp

Nếu cuộc đời Đề Thám là một khúc tráng ca, thì cuộc đời con gái ông lại là một cuộc phiêu lưu, vừa thống thiết lại vừa mỹ lệ. Chỉ bằng yêu tô là con gái của ông thôi, thì bà đã trở thành quân bài của những sách lược chính trị vừa trâng tráo, lại vừa khôi hài và không bao giờ khoan nhượng. Nếu tuổi thơ của Hoàng Thị Thế là một giai đoạn êm ấm hạnh phúc bên gia đình và dư giả về vật chất, thì cuối đời bà đã lâm vào cảnh khốn cùng về tình cảm lẫn kinh tế trong khi giữa hai thời điểm đó, bà đã trải qua những giây phút mật thiết với nhiều nhân vật cấp cao của nền cộng hòa Pháp, giao du với giới thượng lưu TParis và đã đạt được tiếng tăm trong sự nghiệp điện ảnh ngắn ngủi của mình.

Hồi ký của bà, mặc dù không đầy đủ (viết vào năm 1963, tức hai mươi lăm năm trước khi mất), đã được con cháu của Đề Thám chia sẻ. Hồi ký đó cho phép chúng ta biết những sự kiện nào và những nhân vật nào là quan trọng nhất đối với bà trong suốt nửa đầu cuộc đời. Đồng thời, nó cũng cho phép chúng ta hình dung rõ nét hơn vai trò người cha, người chồng của Đề Thám vốn chỉ được lịch sử ghi nhận như là một thủ lĩnh kháng chiến . Bị những thế lực lớn thao túng, Hoàng Thị Thể buộc phải đi những con đường mà bà không chọn lựa. Tới khi không còn giá trị lợi dụng về mặt chính trị nữa, thì bà bị ruồng bỏ và lâm vào cảnh khốn quấn.

Đây không phải là một tác phẩm hư cấu. Tất cả mọi nhân vật được đề cập: đều có thật, tất cả mọi sự kiện được kể ra đều xác thực.

Claude Gendre