Thơ Trần Thiện Chánh

Thơ Trần Thiện Chánh 

Là một trong những người đầu tiên tập hợp nhân dân đứng lên chống xâm lược ở Gia Định năm 1859, Trần Thiện Chánh đã thông qua tài năng nghệ thuật để tới với văn chương trong những năm tháng cuối đời, như một cách về lại với chính mình giữa niềm u uất, nỗi buồn đau trong nghịch cảnh. Với kết quả của năm năm sáng tác cuối đời ở miền Bắc, ông đã thể hiện được những nét cơ bản trong tư tưởng và tình cảm, tài năng và phong cách của mình qua một đời sống thứ hai. Cho nên có thể mượn lời của một người đương thời điếu tang Trần Thiện Chánh để nhận định về ông “Ông tuy mất mà điều chẳng mất còn đó”. Điều chẳng mất ấy của Trần Thiện Chánh là trong cả lịch sử lẫn văn học sử Việt Nam nửa sau thế kỷ XIX, ông sẽ mãi mãi được nhắc tới như một nhà thơ yêu nước, một tác giả tài hoa.

Cuốn Thơ Trần Thiện Chánh do nhà nghiên cứu Cao Tự Thanh dịch và giới thiệu được biên soạn trên cơ sở những kết quả nghiên cứu của quyển Thơ Trần Thiện Chánh (Cao Tự Thanh, Nxb. Khoa học xã hội, 1995), đồng thời cập nhật, bổ sung một số tư liệu, nghiên cứu mới sau năm 1995, chỉnh lý khi cần thiết và có ghi chú cụ thể, bổ sung chú thích cho rõ ràng các nội dung,… Phần Phụ lục được tác giả bổ sung và điều chỉnh, bao gồm ba phần: Phần I. Một số thơ văn ký tặng, xướng họa... với Trần Thiện Chánh; Phần II. Một số câu đối điếu Trần Thiện Chánh trong Danh gia liên tự; Phần III. Một số tư liệu về tiểu sử Trần Thiện Chánh trong Châu bản triều Nguyễn. Ngoài ra, để cung cấp cho bạn đọc cái nhìn bao quát, Phần thứ tư của cuốn sách còn cung cấp cho bạn đọc phụ bản chữ Hán giới thiệu nguyên bản ba tài liệu, cụ thể là: Đại Quang thiền tự, Bắc chinh thi thảo, và Quốc triều thi lục.

Hiểu biết về cuộc đời và công nghiệp của ông sẽ giúp chúng ta hiểu thêm về một giai đoạn trong lịch sử của dân tộc thế kỷ XIX. Với những đóng góp và những di sản để lại, Trần Thiện Chánh xứng đáng nhận được sự quan tâm nhiều hơn nữa của hậu thế. Cuốn sách này ra đời nhằm khẳng định điều đó.