Trị Liệu Nhận Thức Hành Vi Tích Hợp Chánh Niệm: Nguyên Tắc Và Thực Hành

Trị Liệu Nhận Thức Hành Vi Tích Hợp Chánh Niệm: Nguyên Tắc Và Thực Hành - Tác giả: Bruno A. Cayoun

Trong tâm lý học hiện đại, CBT (Cognitive Behavioral Therapy – Liệu pháp Nhận thức Hành vi) là một trong những phương pháp trị liệu hiệu quả và phổ biến . Phương pháp CBT dựa trên giả định rằng cảm xúc và hành vi tiêu cực phần lớn bắt nguồn từ cách chúng ta suy nghĩ về sự việc, chứ không phải hoàn toàn do hoàn cảnh bên ngoài. Do đó, mục tiêu chính của CBT là giúp thân chủ nhận ra và thay đổi những suy nghĩ sai lệch, từ đó điều chỉnh cảm xúc và hành vi theo hướng tích cực.

CBT là một phương pháp linh hoạt, có thể kết hợp với nhiều kỹ thuật trị liệu khác để tăng hiệu quả. Một trong những hướng kết hợp nổi bật là với Chánh niệm (Mindfulness) – một khái niệm có nguồn gốc từ Phật giáo, nay đã được ứng dụng trong tâm lý học lâm sàng như một kỹ thuật mang tính khoa học. Chánh niệm giúp người thực hành rèn luyện khả năng quan sát nội tâm, tiếp xúc trực tiếp với cảm xúc thay vì né tránh hay phản ứng theo thói quen.

Từ sự kết hợp này, MiCBT (Mindfulness-integrated Cognitive Behavioral Therapy – Liệu pháp Nhận thức  Hành vi tích hợp Chánh niệm) ra đời. Phương pháp này được phát triển bởi Tiến sĩ Bruno Cayoun, một nhà trị liệu, cũng là người thực hành chánh niệm, với trên 22 năm kinh nghiệm trị liệu, giảng dạy, điều hành viện MiCBT và có kinh nghiệm nghiên cứu tại đại học Tasmania, Úc. Ông xây dựng MiCBT như một mô hình trị liệu có cấu trúc rõ ràng, hướng đến điều trị các rối loạn như lo âu, trầm cảm, OCD, rối loạn lo âu xã hội và các khó khăn về điều tiết cảm xúc.

Điểm đặc biệt là, MiCBT không mang màu sắc tôn giáo, dù sử dụng kỹ thuật  thực hành Chánh niệm có nguồn gốc từ Phật giáo.Các kỹ thuật được điều chỉnh phù hợp với bối cảnh trị liệu hiện đại, dựa trên bằng chứng thực nghiệm. Chánh niệm trong MiCBT không chỉ giúp người học “nghĩ khác đi” như trong CBT, mà còn “trải nghiệm khác đi” – chấp nhận cảm xúc khó chịu một cách tỉnh thức thay vì né tránh.

Từ nền tảng đó, cuốn sách Trị liệu Nhận thức Hành vi Tích hợp Chánh niệm: Nguyên tắc và Thực hành ra đời như một hướng dẫn toàn diện cho các nhà trị liệu, giảng viên và cả những người thực hành quan tâm đến MiCBT. Sách không chỉ trình bày lý thuyết một cách rõ ràng mà còn cung cấp hướng dẫn cụ thể từng bước để ứng dụng trong thực tế lâm sàng.

Nội dung sách được chia thành 5 phần chính:

 Phần 1: Làm rõ các khái niệm nền tảng;

Phần 2: Tập trung vào việc hiểu cách học các kỹ năng trị liệu;

Phần 3: Đi sâu vào Giai đoạn 1 của MiCBT – hướng dẫn cách tiếp xúc với cảm xúc khó chịu;

Phần 4: Mô tả cách áp dụng MiCBT trong điều trị các rối loạn theo phân loại;

Phần 5: Dành cho việc huấn luyện người hướng dẫn MiCBT.

Một điểm đáng lưu ý là cuốn sách hướng đến cả các nhà trị liệu tâm lý, người học và thực hành thiền Chánh niệm, cũng như những ai đang tìm kiếm một phương pháp tự giúp bản thân vượt qua khó khăn tâm lý. Dù chuyên sâu, nhưng sách được trình bày rõ ràng, giàu ví dụ thực tế, và đặc biệt là có thể trở thành một tài liệu tham khảo có giá trị lâu dài cho người hành nghề và người thực hành. 

Tác giả: Bruno A. Cayoun là nhà tâm lý học lâm sàng và nghiên cứu nổi tiếng, đặc biệt trong lĩnh vực chánh niệm và liệu pháp nhận thức hành vi (CBT). Ông đã hoàn thành học vị Tiến sĩ Tâm lý học Lâm sàng (DPsych) tại Đại học Tasmania. Bruno là người sáng lập Viện Chánh niệm Tích hợp (MiCBT Institute) tại Úc. Bruno đã xuất bản nhiều sách, bao gồm:

• Mindfulness-integrated CBT: Principles and Practice (Wiley, 2011)

• Mindfulness-integrated CBT for Well-Being and Personal Growth: Four Steps to Enhance Inner Calm, Self-Confidence and Relationships (Wiley, 2015)

• The Clinical Handbook of Mindfulness-integrated Cognitive Behaviour Therapy (Wiley, 2019) (đồng tác giả)

• The Mindfulness and Meditation Workbook for Anxiety and Depression (New Harbinger, 2024) (đồng tác giả)

Ông cũng tham gia nhiều nghiên cứu quan trọng về giảm đau mãn tính, phát triển thang đo Equanimity Scale-16, và hiệu quả của MiCBT trong việc giảm trầm cảm và lo âu.